سلام ، به مرکز کاردرمانی و حرکات اصلاحی امید نجف آباد خوش آمدید.

کاردرمانی ذهنی

از آنجایی که بیماری‌ ها به دو دسته جسمانی و روانی قابل تقسیم هستند، کاردرمانی هم برای بررسی بیماری‌ های مختلف به دو بخش کاردرمانی جسمانی و کاردرمانی در بیماران روان ( کاردرمانی ذهنی ) قابل تقسیم‌ بندی می‌ باشد. کاردرمانی در بیماران روان هم به دو بخش بزرگسال و کودکان قابل تقسیم‌ بندی است که به کاردرمانی در بیماران روان بخش کودکان کاردرمانی ذهنی هم می‌ گویند.

پس کاردرمانی ذهنی هم در کودکان و هم بزرگسالان کاربرد دارد .

کاردرمانی ذهنی در مرکز کاردرمانی امید نجف آباد به ایجاد و تقویت مهارت ها و درمان مشکلات ذهنی افرادی که دچار اختلال هستند کمک می کند.  در مرکز کاردرمانی امید نجف آباد با در نظر گرفتن ارتباط بین جسم و ذهن برنامه مشخصی برای تقویت ارتباط بین این دو تعیین می شود.

تمرکز کاردرمانی ذهنی بر روی سلامت روان افراد جامعه است. متاسفانه تعداد زیادی از بیماران مبتلا به اختلالات روانی از کیفیت پایین زندگی و ناتوانی های طولانی مدت برخوردار هستند. به دست آوردن توانایی های لازم برای انجام فعالیت های روزانه مانند گوش دادن به موسیقی، بازی کردن، نقاشی کردن، نوشتن، آشپزی، تمیز کردن خانه و کار کردن در خارج از منزل، برای به دست آوردن سلامتی روان در افرادی که دچار مشکلات ذهنی هستند بسیار مهم و حیاتی است.

 

مرکز کاردرمانی و حرکات اصلاحی امید نجف آباد  با بهره گیری از کادری مجرب، متعهد و علمی و استفاده از تجهیزات به روز توانبخشی در راستای هدف خدمت به جامعه توان خواهان ایران، آماده ارائه خدمات کاردرمانی ذهنی و جسمی به کودکان و بزرگسالان است.

 

اهداف کاردرمانی ذهنی

1- افزایش توجه و تمرکز

2- تقویت حافظه

3- آموزش مهارت‌ های روزمره زندگی

4- بهبود مشکلات حسی

5- بهبود تصویر بدنی ( body image)

6- بهبود آگاهی بدنی ( body schema و body awareness)

7- آموزش مهارت‌ های اجتماعی

8- افزایش تحمل کاری

9- افزایش اعتماد به‌ نفس

10- رفع اختلالات یادگیری

11- دستور پذیری

12- آموزش مهارت حل مسئله

13- تقویت حس عمقی

14- افزایش هماهنگی بین چشم و دست

 

مهم‌ ترین هدفی که در کاردرمانی ذهنی در مرکز کاردرمانی امید نجف آباد دنبال می‌ شود افزایش استقلال فرد و بهبود کیفیت زندگی فرد می‌ باشد.

 

کار درمانی ذهنی  در چه افرادی نیاز است؟

1- مشکلات اختلالات نافذ رشدی از جمله اتیسم

2- اختلال نقص‌ توجه و بیش فعالی

3- فلج مغزی

4- اختلالات یادگیری 

5- سکته مغزی و سایر آسیب های ذهنی

6- اختلالات رفتاری مانند پرخاشگری و جویدن ناخن و …

7- سندرم های ژنتیکی و مادرزادی مانند سندرم داون و سندوم تورت

8- ضعف در مهارت های ترسیمی

9- اختلالات مخچه

10- اختلال حواس و حافظه

11- مشکل در ارتباطات

12- وسواس فکری _ عملی

13- مشکلات روحی مانند افسردگی

14- استرس شدید

15- فوبیا ( ترس بیمارگونه)

16- دیستروفی عضلانی

17- تاخیر رشدی کودکان

18- سندروم آسپرگر

19- کودکان بیش فعال (ADHD)

20- بیماری‌ های متابولیکی عصبی

21 تأخیر در الگوهای رشد گفتاری و زبانی

 

زمان شروع کاردرمانی ذهنی

در شروع جلسات کاردرمانی ذهنی توجه به دو نکته ضروری است:

1- هر چه بیماری در سنین پایین‌ تر تشخیص داده شده و درمان سریع‌ تر شروع شود، نتیجه بهتری کسب می کنید.

2- درمان توانبخشی ذهنی ممکن است طولانی شود بنابراین بیماران به حمایت کامل خانواده نیاز دارند تا بتوانند خود را با شرایط موجود وفق دهند.

 

کاردرمانی ذهنی کودکان

کار درمانی ذهنی به کودکانی که به دلیل اختلالات مختلف، در مراحل رشدی تاخیر داشته اند کمک می کند تا حداکثر توانایی  را کسب کرده و اختلاف سن رشدی و تقویمی خود را به حداقل برسانند. بسیاری از کودکان که دچار اختلالات خاص در دوران کودکی می‌ شوند، چنین کاهش سرعت یا توقف رشد ذهنی را تجربه می‌ کنند.

کودکانی که دچار اختلالات ذهنی هستند باید بیاموزند تا چگونه از حواس خود استفاده کنند. کاردرمانگر از وسایل و روش های مختلف تحریک پذیری حسی کودک را افزایش می دهد و از این طریق به بهبود مهارت های ذهنی_ درکی وی کمک می کند.

در کاردرمانی ذهنی کودکان، آموزش ها با توجه به میزان بهره هوشی و توانایی های کودک ارائه می شود. 

 

اهداف کاردرمانی ذهنی کودکان

کاردرمانی ذهنی به بهبود مهارت های شناختی کودکان نظیر شناخت اشیاء ، حیوانات و میوه ها و همچنین مفاهیم ادراکی مانند مفاهیم پایه مانند مفاهیم متضاد( کم و زیاد، بزرگ و کوچک، بلند و کوتاه ، زبر و نرم ) تفاوت ها و شباهت های اشیا ، استدلال و حل مسئله، حافظه کوتاه مدت بینایی و شنوایی، حافظه معکوس ،حافظه تاخیری ، حافظه فعال ، توجه انتخابی، توجه پایدار، توجه هم زمان و توجه انتقالی از مواردی است که در کاردرمانی ذهنی ارائه می گردد.

کاردرمانی ذهنی در زمینه مفهوم زمان و مکان، ارتباط اجتماعی و روش های صحیح ارتباط کلامی و غیر کلامی، مهارت های دوست یابی و بازی ،آموزش مهارت های مراقبت از خود در جامعه فعالیت می نماید.

در کاردرمانی ذهنی کودکان در مرکز کاردرمانی امید نجف آباد ابتدا ضعف های آنها در انجام کارهای معمولی و روزمره شناسایی می شود. سپس برنامه درمانی متناسب با شرایط هر کودک، تجویز می شود.

هدف از کاردرمانی ذهنی کودکان در مرکز کاردرمانی امید نجف آباد شناسایی نقاط ضعف کودک در انجام کارهای ضروری و روزمره و بهبود توانایی های کودک در جهت زندگی بهتر و ارتباط قوی تر با جامعه است.

 

کاردرمانی در کودکان دارای اختلال یادگیری

اختلال یادگیری به معنی ضعف در یک حیطه ی درسی علیرغم عملکرد عادی در سایر حیطه ها و بدون وجود مشکل هوشی عمومی در کودک است. این ضعف که اغلب در دروس ریاضی، خواندن یا نوشتن رخ می دهد ریشه های مشخصی در حافظه ، نقص توجه، درک مطلب، ادراکات بینایی دارد که کاردرمانگر ذهنی با پیدا کردن این ریشه ها و کمک به رفع آنها به کودک دارای اختلال یادگیری کمک میکند.

 

کاردرمانی ذهنی در کودکان فلج مغزی

فلج مغزی از بیماری های شایعی است که بر روی مهارت های ذهنی کودکان اثر گذار بوده و موجب اختلالات ذهنی در برخی کودکان می شود .کاردرمانی ذهنی در فلج مغزی نقش مهمی را در بهبود مهارت های ذهنی این کودکان ایفا می کند.  بهبود مهارت های حافظه، شناخت، توجه و درک در بخش کاردرمانی ذهنی در کاردرمانی امید نجف آباد مورد توجه قرار می گیرد. در کودکان فلج مغزی ، کاردرمان با در نظر گرفتن مشکلات حرکتی این کودکان سعی در استفاده از حد اکثر توان ذهنی آنان در اجرای مهارت های هماهنگی چشم و دست ، ادراک بینایی، مهارت های حرکتی ظریف و درشت ، بهبود ترسیم و نوشتن ، تقویت توجه و تمرکز می کند.

 

کاردرمانی ذهنی در کودکان دیر آموز

تاکنون علت مشخصی برای این موضوع مشخص نشده است، اما محققان برخی عوامل از جمله:

ناز پروردگی بیش‌ از حد و توجه بیش از حد والدین به کودک، ندادن فرصت اشتباه کردن و آموختن، وارد شدن آسیب روحی و روانی به کودک و تولد زودهنگام را در بروز آن موثر می دانند.

اهداف کاردرمانی ذهنی در کودکان دیر آموز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

    • تعیین کردن اهداف کوچکتر

    • تعیین پاداش برای دستیابی به موفقیت

    • ایجاد انگیزه به کودک

    • همراهی با کودک و پرهیز از سرزنش وی

    • بهبود عملکردهای حافظه و حافظه ی کاری

    • آموزش آیتم های شناختی متناسب با سن کودک مثل رنگ

 

کاردرمانی ذهنی در اختلالات طیف اوتیسم

حیطه های کاردرمانی ذهنی در اوتیسم شامل کمک به :

    • کاهش در خود فرورفتگی و بهبود ارتباط در کودک از جمله ارتباط چشمی

    • اصلاح نقص های توجهی کودکان طیف اوتیسم با توجه

    • به مسیرهای developmental  توجه در انسان

    • بهبود عملکردهای شناختی

    • افزایش تحمل کاری و دستور پذیری

    • کمک به بهبود تئوری ذهن در کودکان اوتیسم سطح بالا

    • کمک به مهارت های حل مسئله

 

کاردرمانی ذهنی در افراد بیش فعال

اهداف کاردرمانی در این افراد به شرح زیر است:

    • کمک به بهبود عملکرد های توجهی در کودکان بیش فعال از جمله بهبود عملکردهای توجه پایدار (Sustained attention) که در این کودکان با نقص شدید رو به رواست.

    • بهبود کنترل مهاری و کاهش تکانشگری

    • افزایش عملکردهای حافظه که به دلیل همبستگی با سطوح توجهی در این کودکان دچار نقص بوده و موجب اختلال در عملکرد ها و تکالیف مدرسه میشود

    • افزایش تحمل کاری کودکان بیش فعال

 

کاردرمانی ذهنی در سندرم داون

در کودکان سندرم داون کاردرمانی با اهداف زیر انجام می شود:

    • کمک به کسب مراحل رشد ذهنی و مهارت های حرکتی ظریف دستی تا کودک دچار تاخیر رشدی نشود

    • افزایش تحمل کاری

    • بهبود عملکردهای شناختی حافظه و توجه

 

کاردرمانی ذهنی بزرگسالان

کاردرمانگر با ایجاد تغییراتی در محیط زندگی و کار فرد سعی در بهبود مهارت های فرد در ایجاد ارتباط موثر با آن ها دارد. کاردرمانگر در تلفیق فعالیت های درمانی با فعالیت های روزمره فرد توانا بوده و از بهترین متد ها برای این منظور استفاده می کند. هم چنین به افرادی که دارای شرایط روحی و روانی پیچیده می باشند و از اضطراب و افسردگی رنج می برند، حس آرامش و امیدواری را باز می گردانند. در کاردرمانی ذهنی کاردرمان کمک می کند تا فرد در انجام فعالیت های روزمره زندگی مستقل عمل کند.  همچنین به بهبود رفتار  و تعاملات و مشارکت اجتماعی او کمک می کند. در حقیقت یک متخصص کاردرمانی مجرب، از طریق درگیر کردن بیماران خود با فعالیت های مختلف، به آنها برای رفع محدودیت هایی که در زمینه های مراقبت از خود، خانه داری، کار، تحصیل، اوقات فراغت و مشارکت اجتماعی دارند، کمک می کند.

برخی از زمینه های مشکل در بیماران روانی عبارتند از :

  • مشکلات حسی ( برای مثال وحشت از صداهای بلند یا تاریکی)
  • مشکلات مربوط به فراموشی و آلزایمر
  • مشکلات شناختی (که مربوط به تصمیم گیری و حل مسئله می شود)
  • مشکلات درون فردی ( مربوط احساسات درونی هر فرد می شود)
  • مشکلات میان فردی ( مربوط به ناتوانی در معاشرت و برقراری ارتباطات می شود)
  • ناتوانی در مراقبت از خود ( مثلا مشکل در انجام فعالیت های زندگی روزمره)
  • ناتوانی در بهره وری ( عدم توانایی در کار و اشتغال)
  • لذت نبردن از اوقات فراغت (علاقه نداشتن به فعالیت های لذت بخش)

 

هدف از کاردرمانی ذهنی چیست؟

هدف از کاردرمانی ذهنی کمک به افراد در مقابله با چالش های زندگی روزمره ناشی از بیماری های روحی و روانی است. در کاردرمانی ذهنی یک کاردرمان ابتدا زمینه های مشکل را در فرد می یابد. سپس فعالیت های توانبخشی خود را طبق آن زمینه ها برنامه ریزی می کند. با وجود شباهت هایی که گاهی اوقات بین نقش کاردرمانی ذهنی و کاردرمانی جسمی وجود دارد اما به طور کلی در عملکرد آنها برای تنظیم سلامت روانی و رفتاری افراد، تفاوت های زیادی وجود دارد. حتی می توان گفت نتیجه توانبخشی جسمی بسیار سریع تر از توانبخشی ذهنی رخ می دهد.

مدت زمان لازم برای نتیجه بخش بودن کاردرمانی ذهنی می تواند متفاوت باشد چرا که در بعضی اوقات بیمار به خوبی همکاری نمی کند. به یاد داشته باشید که شناخت و درمان زودهنگام سنگ بنای جلوگیری از ناتوانی های دراز مدت است.

مرکز کاردرمانی و حرکات اصلاحی امید نجف آباد با 30 سال تجربه بالینی در زمینه کاردرمانی ذهنی و جسمی با تجویز انواع تمرینات اختصاصی  به بهبود و توانمند سازی جسمی و عملکردی بیماران کمک می کند و خدمات حرفه‌ ای و با کیفیتی در حوزه کاردرمانی جسمی و ذهنی ارائه می‌ دهد.   

      

رویکردهای مورد استفاده در کاردرمانی ذهنی

کاردرمانی ذهنی از روش‌ ها و متدهای مختلفی برای بهبود مراجعان خود استفاده می‌ کند. برخی از این متد ها به تنهایی و برخی هماهنگ با سایر رویکرد ها مورد استفاده قرار می گیرند. مهم‌ ترین رویکرد ها شامل موارد زیر است:

 

1- یکپارچگی حسی

بین سیستم‌ های حسی از جمله لامسه، بینایی، شنوایی، حس عمقی و دهلیزی هماهنگی و اثر متقابل وجود دارد. به این معنا که هر کدام از این حس‌ ها روی دیگری تاثیر می گذارند و آن را تائید یا رد می کنند.

برای نمونه فردی که یک لیوان را لمس می‌ کند، از طریق حس لامسه حالات آن را درک خواهد کرد و از طریق بینایی لیوان را می‌ بیند که شکل و اندازه آن با آنچه که لمس کرده است همخوانی دارد.

اصطلاح “یکپارچگی حسی” به پردازش، ادغام و سازماندهی اطلاعات حسی از بدن و محیط اشاره دارد. یکپارچگی حسی در همه کارهای روزانه مانند: لباس پوشیدن، غذا خوردن، حرکت کردن، معاشرت، یادگیری و کار کردن اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل است که بهبود یکپارچگی حسی به بهبود فعالیت‌ های روزمره زندگی کمک می کند. 

 

2- رویکرد درکی حرکتی

اصل اساسی در این روش این است که انجام فعالیت‌ های حرکتی، درک فرد از محیط و خودش را افزایش می دهد در نتیجه میزان شناخت و درک فرد به صورت قابل توجهی افزایش پیدا می کند.  رویکرد درکی حرکتی کمک می‌ کند که فرد موقعیت اشیا را نسبت به همدیگر درک کرده و همچنین موقعیت خود را نسبت به هر یک از اشیای محیط درک کند. این رویکرد به بهبود آگاهی فرد از بدن خود (body awareness)، رفع مشکلات حسی و همچنین بهبود ادراک فضایی کمک می کند. 

 

3- بازی درمانی 

کاردرمانی بر استفاده از فعالیت‌ های هدفمند برای درمان افراد مختلف متمرکز است و از آنجایی که عمده فعالیت‌ های کودک در قالب بازی است، استفاده از بازی درمانی می‌ تواند به پیشرفت و بهبودی فرد کمک کند.  رویکرد بازی درمانی معمولا به صورت تلفیقی با سایر روش‌ ها مورد استفاده قرار می‌ گیرد تا کارآیی و اثربخشی مناسبی به همراه داشته باشد. 

 

4- درمان شناختی رفتاری (cognitive-behavioral therapy)

درمان شناختی رفتاری ( CBT) بر این اساس استوار است که تفکرات، احساسات و رفتار افراد با هم ارتباط دارند.  به همین دلیل سعی می‌ شود مشکلات به اجزا کوچک‌ تری تقسیم شوند تا تغییر آن‌ ها راحت‌ تر باشد.   درمان شناختی رفتاری به جای تمرکز روی مشکلات گذشته، تلاش می‌ کند تا معضلات کنونی فرد را حل کند. 

 

5- نورو فیدبک

این روش در کاردرمانی با هدف آموزش، تقویت توجه و تمرکز، حافظه، کنترل خشم، کاهش استرس فرد، افزایش تحمل کاری و … مورد استفاده قرار می‌ گیرد. در نوروفیدبک رفتارهای فرد توسط بازخورد های آنی و لحظه‌ ای اصلاح می شود و در نتیجه مغز فرد نسبت به وضعیت جدید عادت می‌ کند. از آنجایی که بیشتر تمرینات نوروفیدبک در قالب بازی به کودک ارائه می‌ شود، تاثیر این تمرینات معمولا نسبت به تمرینات عادی بسیار بیشتر خواهد بود. 

 

مراحل کاردرمانی ذهنی

الف) ارزیابی 

 ارزیابی با هدف پیدا کردن زمینه‌ هایی که فرد در آن ها مشکل دارد، انجام خواهد شد.  ارزیابی مهم‌ ترین بخش درمان است چون در صورتی که ارزیابی دقیق انجام نشود و مشکلات فرد مشخص نشود، نمی‌توان اهداف و برنامه درمانی مشخصی را برای فرد تعیین کرد. 

 

ب) تعیین اهداف درمانی

پس از انجام ارزیابی، کاردرمانگر اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای کودک تعیین می کند. اهداف کاردرمانی ذهنی با توجه به مشکلات فرد و همچنین در نظر گرفتن نگرانی‌ های خانواده و خود فرد تعیین می شود. 

 

ج) اجرا برنامه درمانی

تعداد جلسات بستگی به میزان اختلال و شدت آن و سن مراجعه کننده دارد. در مورد تعداد جلسات به کاردرمانگر اعتماد کنید و سعی کنید نهایت همکاری را با تیم درمان داشته باشید. 

 

ه) تمرین در خانه

خانواده نقشی محوری در درمان بیماران ذهنی و جسمی دارد. به صورتی که به قطعیت می‌ توان گفت جلسات درمانی در کلینیک هر چند لازم و ضروری هستند، اما به هیچ وجه کافی نیستند و لازم است تمرینات در خانه هم انجام شود. هر چه در خانه تمرینات بیشتری انجام شود، پیشرفت کودک بیشتر بوده و راحت‌ تر می‌ تواند مفاهیم آموخته شده را در محیط خانه و سایر مکان‌ ها اجرا نماید. 

در مرکز کاردرمانی و حرکات اصلاحی امید نجف آباد با نظارت مستقیم خانواده بر درمان کودک و حضور در اتاق درمان ، آموزش های لازم به خانواده جهت پیگیری در منزل داده می شود.

 

د) ارزیابی مجدد و ترخیص

در کاردرمانی ذهنی لازم است بعد از مدتی که درمان‌ ها انجام شد، ارزیابی مجدد انجام شود. در این حالت اگر اهداف تعیین شده در مراحل قبل کسب شده باشد فرد ترخیص می شود. توانبخشی معمولا پروسه‌ ای زمان‌ بر است و نباید انتظار داشته باشید که بعد از چند جلسه محدود تمامی مشکلات فرد رفع شده باشد.